هگل

راهنمای سرگشتگان

دیوید جیمز

مترجم: محمدهادی حاجی بیگلو

ناشر: علمی و فرهنگی

تعداد صفحه: 222 صفحه

قیمت: 35 هزار تومان

فرهنگ امروز: اینکه برخی ظهور هگل بر پهنۀ آسمان فلسفۀ اروپایی را به عبور شهاب ثاقبی تشبیه کرده‌اند که لَمَعات فلق تجدد را تابانده و نابهنگام در مسقط شفق سرنگون گردیده، علاوه بر اشاره به مرگ بی‌مقدمۀ فیلسوف، به این اعتبار نیز صحیح است که تفسیرهای شاگردان مستقیم هگل و متأثرین از نظام او، در نهایت، فاصله‌ای غیرقابل اغماض با نظام فلسفی وی پیدا کرد. پس از مرگ فیلسوف، که در اوج شهرت و اقتدار وی به وقوع پیوست، آن نظام به معنای دقیق کلمه «متلاشی» شد و مرجعیت فلسفی آن تقریباً به‌کل از میان رفت.

شاگردان چپ و راست و میانه‌رو هگل، در جدالی که تا به روزگار ما بر سر میراث‌داری هگل در جریان است، هریک سهمی از نظام را نصیب بردند و با بضاعت مزجات، دست‌به‌کار بازسازی «کل نظام فلسفه» و «اصلاح» خطاهای استاد شدند. از آن تاریخ تا روزگار کنونی در غرب، یک جریان راجعه در فلسفۀ غرب در جهت بازسازی نظام ژرف و پهناور وی موجود بوده که با تحریف فلسفۀ او همراه شده است.

صرف‌نظر از آلمان، نظام فلسفی هگل، در سدۀ نوزدهم، الهام‌بخش ایدئالیسم فرانسوی، آمریکایی، بریتانیایی، ایتالیایی و اسپانیایی شد که هم جریان عمدۀ فلسفی در این کشورها را متأثر از خود ساخت و هم آن‌ها را در جهتی مخالف با نظام هگل به حرکت درآورد. از میان این مکاتب تفسیری هگل، تفسیر فرانسوی، سلباً و ایجاباً، تأثیری دیرپاتر هم بر تفسیرهای غربی نهاد و نیز سلسله‌جنبان تفسیرهایی «روشن‌فکرانه»/«ایدئولوژیک» خارج از حوزۀ تمدنی غرب گردید.